Na malowniczych terenach Śląska, gdzie krajobraz wciąż nosi ślady przemysłowej przeszłości, architekci z poznańskiej pracowni mode:lina™ podjęli się zadania niemal archeologicznego.
Zamiast wznosić budynek od zera, postanowili pochylić się nad zapomnianym reliktem minionej epoki – surową, betonową stodołą z czasów PGR-u. Tak narodził się projekt „Ślosko Chałpa”, dom, który nie jest jedynie miejscem do życia, ale opowieścią o szacunku do historii, odwadze w projektowaniu i niezwykłym pięknie, które można odnaleźć w tym, co pozornie niechciane i niedoskonałe.
Projekt ten jest dowodem na to, że prawdziwa nowoczesność w architekturze nie zawsze oznacza zerwanie z przeszłością. Czasem, wręcz przeciwnie, polega na umiejętności wsłuchania się w jej głos. W tym przypadku głos ten był szorstki i dosadny – mówił językiem betonu, cegły i stali, językiem utylitarnej prostoty, która przez dekady służyła rolnictwu. Architekci postanowili nie zagłuszać tej opowieści, lecz uczynić z niej główny motyw swojej architektonicznej kompozycji.
Architekci i Wizja: Dialog z Przeszłością
Za koncepcją „Ślosko Chałpy” stoi zespół projektowy pracowni mode:lina™, kierowanej przez Pawła Garusa i Jerzego Woźniaka, przy współpracy Małgorzaty Wawrzynek i Anny Kazeckiej-Włodarczyk. Ich filozofia projektowa opierała się na fundamentalnym założeniu: ocalić, a nie zniszczyć. Dostrzegli oni w masywnej, rytmicznej konstrukcji żelbetowej stodoły unikalną wartość – autentyczność, której nie da się podrobić. To właśnie ten oryginalny szkielet budynku, ze wszystkimi jego niedoskonałościami i śladami upływu czasu, stał się punktem wyjścia i najważniejszym bohaterem całego przedsięwzięcia.
Ich praca przypominała rozmowę prowadzoną z budynkiem. Zamiast narzucać mu całkowicie nową formę, starali się zrozumieć jego strukturę i potencjał. Decyzja o zachowaniu oryginalnej siatki słupów i fragmentów ceglanych ścian była aktem odwagi, który zdefiniował cały projekt. To właśnie ten dialog między surową, historyczną materią a precyzyjną, nowoczesną myślą architektoniczną nadał „Ślosko Chałpie” jej niepowtarzalny charakter.
Architektura, Która Łączy Epoki: Forma i Funkcja
Przekształcenie budynku gospodarczego w komfortowy dom jednorodzinny wymagało śmiałych, lecz przemyślanych interwencji. Najważniejszą z nich było podniesienie linii dachu, co pozwoliło na stworzenie pełnowymiarowego, użytkowego piętra. Zabieg ten, choć znacząco zmienił proporcje, został przeprowadzony z poszanowaniem pierwotnej bryły. Dom wciąż zachował swój archetypiczny, dwuspadowy kształt, nawiązując do wiejskiego krajobrazu, a nowa, ciemna okładzina z blachy nadała mu spójny i na wskroś współczesny wygląd.
Prawdziwa magia zadziała się jednak w strukturze budynku. Architekci zdecydowali się na usunięcie kilku modułów konstrukcyjnych w centralnej części, co otworzyło przestrzeń i stworzyło spektakularne, wysokie na dwie kondygnacje wnętrze salonu. Ten zabieg pozwolił nie tylko na uzyskanie zapierającego dech w piersiach efektu przestrzennego, ale również na płynne połączenie domu z ogrodem poprzez stworzenie obszernego, zadaszonego tarasu. Jest on integralną częścią strefy dziennej, zacierając granicę między tym, co wewnątrz, a tym, co na zewnątrz.
Kolejnym kluczowym elementem, który definiuje architekturę „Ślosko Chałpy”, jest światło. Aby doświetlić głębokie wnętrza, w monolitycznej bryle wycięto ogromne, nieregularnie rozmieszczone przeszklenia. Pełnią one podwójną rolę: z jednej strony zalewają przestrzeń naturalnym światłem, a z drugiej – niczym obrazy – kadrują widoki na otaczającą przyrodę, czyniąc ją stałym elementem życia domowników.
Harmonia Kontrastów: Wnętrze z Duszą
Wnętrze domu jest konsekwentnym przedłużeniem idei zapoczątkowanej na zewnątrz. To tutaj dialog między historią a nowoczesnością staje się najbardziej namacalny. Chłodna, industrialna surowość oryginalnego betonu i ciepło starej, oczyszczonej cegły tworzą niezwykłe tło dla minimalistycznych, starannie dobranych dodatków. Architekci zderzyli te historyczne tekstury z gładkimi płaszczyznami naturalnego drewna, które ociepla aranżację, pojawiając się na ścianach, schodach i w zabudowie meblowej.
Elegancji dodaje czarny, polerowany granit, użyty na blatach kuchennych, który wprowadza do wnętrza element luksusu, nie tracąc przy tym jego surowego charakteru. Nad otwartą przestrzenią salonu unosi się lekka antresola, na której zlokalizowano strefę prywatną – sypialnie i łazienki. Zapewnia ona nie tylko intymność, ale także pozwala cieszyć się niezwykłą perspektywą na serce domu. Stalowe, proste balustrady i czarne oprawy oświetleniowe dopełniają całości, podkreślając industrialny rodowód budynku.
Ślosko Chałpa w pigułce
Założenia Projektowe: Od Stodoły do Nowoczesnego Domu
Koncepcja przebudowy opierała się na kilku kluczowych założeniach, które zadecydowały o unikalnym charakterze budynku:
- Maksymalne zachowanie oryginalnej substancji: Fundamentem projektu było pozostawienie oryginalnej siatki słupów żelbetowych, fragmentów ceglanych ścian oraz surowej, betonowej posadzki. Te elementy, noszące ślady dekad użytkowania, stały się autentyczną kanwą dla nowej aranżacji.
- Adaptacja bryły do nowych funkcji: Aby budynek gospodarczy mógł stać się domem, konieczne było wprowadzenie zmian w jego formie. Architekci zdecydowali się na podniesienie dachu, co pozwoliło na wygospodarowanie pełnowymiarowego piętra mieszczącego strefę nocną. Zachowano jednak charakterystyczny, dwuspadowy kształt dachu, nawiązując do archetypu stodoły.
- Stworzenie otwartej przestrzeni dziennej: Poprzez wyburzenie części modułów konstrukcyjnych w centralnej części budynku, udało się stworzyć spektakularny, wysoki na dwie kondygnacje salon. Zabieg ten nie tylko zintegrował przestrzeń, ale również otworzył ją na otoczenie.
- Otwarcie na światło i krajobraz: Priorytetem było doświetlenie głębokich wnętrz. Zamiast typowych okien, zastosowano duże, nieregularnie rozmieszczone przeszklenia, które kadrują widoki na otaczającą przyrodę i przełamują surowość elewacji.
Kluczowe Elementy Architektoniczne: Surowość, Światło i Przestrzeń
Architektura “Ślosko Chałpy” to mistrzowska gra kontrastów, w której każdy element odgrywa istotną rolę.
- Elewacja: Z zewnątrz dom zachowuje prostotę i rytm dawnej stodoły. Ciemna kolorystyka blachy na dachu i elewacji tworzy spójną, monolityczną bryłę. Ten minimalizm zostaje dynamicznie przełamany przez wspomniane już wielkoformatowe okna, które wyglądają jak losowo wycięte otwory, dodając budynkowi nowoczesnego, graficznego charakteru.
- Konstrukcja: Widoczny we wnętrzu szkielet żelbetowy nie jest tylko dekoracją – to autentyczna konstrukcja nośna budynku, która definiuje jego rytm i charakter. To świadectwo przemysłowej przeszłości, które stało się głównym atutem estetycznym.
- Zadaszony Taras: Usunięcie części oryginalnej zabudowy pozwoliło na płynne połączenie wnętrza z zewnętrzem w postaci obszernego, zadaszonego tarasu. Jest on naturalnym przedłużeniem strefy dziennej i stanowi idealne miejsce do odpoczynku na świeżym powietrzu.
Wnętrze: Kontrast i Harmonia Materiałów
Wnętrza “Ślosko Chałpy” kontynuują dialog zapoczątkowany na zewnątrz. Surowy beton słupów i posadzki oraz ciepła, oryginalna cegła tworzą tło dla starannie dobranych, nowoczesnych materiałów.
- Drewno i Granit: Chłód betonu został ocieplony poprzez wprowadzenie naturalnego drewna, z którego wykonano część ścian, zabudowę kuchenną i schody. Elegancji dodaje czarny granit, pojawiający się na blatach kuchennych, tworząc wyrafinowany akcent.
- Minimalistyczne Dodatki: Całość uzupełniają proste, czarne oprawy oświetleniowe, stalowe balustrady oraz minimalistyczne meble. Wszystko po to, aby nie konkurować z głównymi bohaterami – oryginalną strukturą i przestrzenią.
- Antresola: Nad salonem zawieszono antresolę, która mieści część prywatną i zapewnia domownikom niezwykłe widoki na strefę dzienną oraz otaczający dom krajobraz.
“Ślosko Chałpa” to dowód na to, że prawdziwie nowoczesna architektura nie musi oznaczać budowania od podstaw. To projekt, który uczy, jak czerpać z przeszłości, reinterpretować ją i tworzyć przestrzeń, która jest jednocześnie funkcjonalna, piękna i pełna znaczeń.
