Skarby rysunku: Architektur im Kulturkampf

Fundacja Tchobana choć jest nowym miejscem na mapie Berlina, zdążyła już wyrobić sobie markę wśród koneserów architektury. Przyciąga ich nie tylko elegancka, minimalistyczna bryła siedziby, ale również skarby, które prezentowane są w jej wnętrzu. Tym razem Tchoban Foundation zdobyła uwagę mediów dzięki wystawie 79 unikalnych rysunków architektonicznych ze swojej kolekcji: Architektur im Kulturkampf. Russische und sowjetische Architektur in Zeichnungen. 1900–1953 (Architektura w kulturowej walce. Architektura rosyjska i radziecka w rysunkach 1900-1953). Pokaz, który zakończy się w tym tygodniu objął prace powstałe od schyłku dynastii Romanowów aż do śmierci Stalina.

Kuratorzy zauważają we wstępie do katalogu wyraźną sprzeczność, która naznacza nowoczesną architekturę rosyjską już u samego początku XX wieku. Awangarda i konstruktywizm, radykalne nawet z dzisiejszej perspektywy, były zakorzenione przede wszystkim w Moskwie, podczas gdy zwolennicy neoklasycyzmu wiązali się głównie z Petersburgiem. W przededniu rewolucje oba style (czy raczej oba sposoby myślenia o artystycznym i społecznym wymiarze architektury) zaczęły walczyć o pozycję oficjalnego reprezentanta nowego porządku. Ostatecznie to klasycyzm (przepoczwarzający się w socrealizm) został wyniesiony na podium. Marginalizowana awangarda z czasem sprowadzona została do artdekowskiego banału.

Wystawa w Fundacji Tchobana prezentuje kolekcję rysunków architektonicznych, która określa ramy ideologicznego i artystycznego konfliktu między dwoma głównymi stylami architektonicznymi I połowy XX wieku. Na reprezentatywnych przykładach kuratorzy zarysowują panoramę spięć między rolą tradycji a ideą postępu. Ekspozycja nie jest więc tylko prostą narracją historyczną, ukazującą łatwą koncepcję ewolucji i zmian w architekturze, ale raczej próbą zarysowania jej kompleksowego obrazu uwzględniającego równoległość i ścieranie się nurtów.

Architektur im Kulturkampf gra wreszcie ze specyfiką rysunku architektonicznego rozumianego nie tylko jako projekt koncepcyjny, ale również jako niezależne dzieło sztuki. Większość awangardowych prac jakie zobaczymy w Berlinie można rozpatrywać jako obrazy, niezależnie od ich architektonicznego kontekstu. Szkice były nie tylko laboratorium tworzenia brył, ale również unikatami.