Apparatus X, czyli maszyna do mieszkania

Projektowanie zakrojone na tak zwanych „wykluczonych” i środowiska znajdujące się w sytuacjach ekstremalnych przeżywa od kilku miesięcy prawdziwy boom. Wydaje się, że nagroda Pritzkera dla Shigeru Bana ostatecznie przypieczętowała wieloletnią kampanię rewaluacji architektury społecznie zaangażowanej. Wejście „designu dla bezdomnych” na salony to jednak nie tylko wydarzenia o randze symbolicznej, ale przede wszystkim szereg nowych, bardzo ciekawych projektów. Część z nich, jak Cardborigami ze Stanów, czy francuskie A-Kamp47 zaskakują śmiałą, ale przy tym skrajnie funkcjonalną formą artystyczną. Inne, jak Apparatus X: Sustainable Disaster Relief Vehicle, wydają się z kolei realizacjami fundamentalnych potrzeb i trudno je rozpatrywać w kontekście innym niż szeroko rozumiany humanizm.

Apparatus X to projekt opracowany przez zespół studentów z Penn State University. Młodzi designerzy uruchomili niedawno stronę internetową, żeby zebrać fundusze na promocję projektu i zbudowanie prototypu. Czym jest Apparatus X? Pierwszy rzut oka sugerowałby, że mamy do czynienia z zagadkową hybrydą drewnianej altany i przyczepy mieszkalnej.

Impulsem dla powstania projektu było uderzenie huraganu Katrina w Nowy Orlean, do którego doszło osiem lat temu. Choć pierwsze akcje ratunkowe przeprowadzono sprawnie, amerykański system opieki społecznej i ubezpieczeniowcy przez kilka miesięcy nie radzili sobie ze sprawnym przeprowadzeniem oczyszczenia zniszczonych osiedli i ich odbudowy. Rodziny dotknięte katastrofą przez wiele tygodni koczowały w zaadaptowanych na centra pomocy szkołach, halach sportowych, czy kontenerach socjalnych. Apparatus X stanowić ma alternatywę dla przymusowego grupowania ofiar kataklizmów pod jednym dachem.

Opracowany przez studentów przewoźny dom przewidziano jako prowizoryczne i ekonomiczne rozwiązanie lokalowe. Elastyczna struktura „pudełka” pozwala na szybkie rozkładanie i składanie domu. Apparatus składa się z trzech modułów: przestrzeni do pracy, przestrzeni mieszkalno-sypialnej i przestrzeni integracji społecznej. Przyczepa jest niezależna od zewnętrznego zasilania energetycznego. Na dachu umieszczono panele do gromadzenia energii słonecznej oraz system destylacji wody deszczowej.

Aktualnym problemem projektantów jest ocena możliwości zastosowania Apparatus X na szeroką skalę, nie tylko na atlantyckim wybrzeżu Stanów. Wycena materiałów i technologii, póki co nieco zagadkowa, klasyfikować będzie się w fazie produkcji prototypu. Do dziś w przedsięwzięcie zaangażowały się szczodrze m.in. IBM i Boenig.

wizualizacje: Apparatus X