Casa Milà

Casa Milà, zwana popularnie kamieniołomem (La Pedrera), uznawana jest za najdojrzalsze i najdoskonalsze świeckie dzieło wybitnego katalońskiego architekta i inżyniera -  Antonio Gaudíego.

Szokująca konstrukcja

Budynek został zbudowany na prośbę zamożnego małżeństwa: Roser Segimón i jej drugiego męża Pere Mili. Para tuż po swoim ślubie nabyła dom położony na Paseo de Gracia 92, który wraz z ogrodem liczył ponad 1835 metrów kwadratowych powierzchni. 2 lutego 1906 r. rozpoczęły się prace wyburzeniowe. Na miejscu nienadającej się do rewitalizacji kamienicy miała powstać nowa, projektu słynnego już wówczas w Europie, Antonio Gaudíego. Casa Milà została ukończona w 1910 r.(jeszcze przez niespełna 2 lata trwały prace wykończeniowe), zaś w październiku 1911 r. małżeństwo zajęło jego główne piętro.

Już od rozpoczęcia prac budowlanych na temat niezwykłej kamienicy powstało wiele artykułów oraz publikacji. Budynek rozpalał emocje Katalończyków i szybko stał się częścią miejskiego folkloru. Mieszkańcom Barcelony dzieło Gaudiego nie przypadło do gustu, dlatego nadali mu sarkastyczny przydomek „La Pedrera”, czyli kamieniołom.

Casa Milà przytłaczała swoją monumentalną oraz przysadzistą bryłą, a jej wykonana z trzech typów kamienia, pofalowana samonośna fasada mogła niepokoić ówczesnych ludzi, przyzwyczajonych do budynków opartych na symetrii linii prostych. Zaprojektowane przez Josepa Marię Jujola trzydzieści dwa balkony wykonane z kutego żelaza również charakteryzowały się niecodziennym, nieregularnym kształtem. Kilka innych innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych zastosowanych przez Gaudiego obejmuje m.in. wolnostojącą podłogę, podziemny garaż oraz spektakularny taras na dachu.

Piękno z żelaza 

Wizytówką kamienicy jest wzniesiona z ponad sześciu tysięcy kamiennych bloków ściana osłonowa. Bloki spojone są z konstrukcją za pomocą specjalnych metalowych elementów. Takie rozwiązanie pozwoliło na zamontowanie dużych, światłochłonnych okien na froncie budynku.

Metal był zresztą kluczowym materiałem użytym przez Gaudiego do wykończenia realizacji. Wykonane z żelaznego złomu (prętów, łańcuchów i blach) trzydzieści dwa balkony urzekają kunsztownym, precyzyjnym wykonaniem i uważane są przez krytyków sztuki za wczesny przykład rzeźby abstrakcyjnej.

Z kutego żelaza zbudowane są także główne drzwi wjazdowe na dziedziniec kamienicy. Ich nieregularny, organiczny kształt budzi skojarzenia z bramą "Tajemniczego ogrodu" z kart książki Frances Hodgson Burnett (co ciekawe, po raz pierwszy powieść została opublikowana w 1911 r., a więc w podobnym czasie, kiedy powstała Casa Milà).   

Projektując tę wyjątkową kamienicę Gaudi nie zapomniał o dynamicznie zmieniających się potrzebach człowieka, dyktowanych postępującą rewolucją technologiczną. Dlatego w piwnicy budynku powstał pierwszy podziemny garaż mogący spokojnie pomieścić autobus. Również ultranowoczesny system wentylacji wsparty dwoma przestronnymi dziedzińcami świadczył o doskonałym zrozumieniu swoich czasów przez katalońskiego architekta.  

Nowinki technologiczne Gaudi skontrastował z klasycznymi motywami malarstwa ściennego, które umieścił w holu wejściowym kamienicy. Prace plastyczne powierzył symboliście Aleix'owi Clapés'owi (1850-1920), który na imponujących gobelinach odtworzył sceny o tematyce mitologicznej, m.in. z XIV księgi "Metamorfoz" Owidiusza. 

Dużym osiągnięciem hiszpańskiego architekta było pozbawienie swojej konstrukcji ścian nośnych. Dzięki temu mieszkańcy każdego z szesnastu apartamentów mogli swobodnie kształtować swoją przestrzeń życiową. Na każde z czterech pięter można było dostać się windą lub świetnie doświetlonymi, szerokimi korytarzami oraz schodami. 

Z kolei nowoczesny i masywny dach budynku odznacza się funkcjonalnością oraz eleganckim wykończeniem. Prócz ochrony przed żywiołami, doświetla i wentyluje całą konstrukcję. Wieńczą go kominy będące odrębnymi dziełkami sztuki. Niektóre z nich są wolnostojącymi rzeźbami, inne, połączone w grupy, tworzą finezyjne formacje.  

Casa Milà obecnie

Dzieło Gaudiego odwiedza rokrocznie blisko ponad milion osób, czyniąc go jedną z głównych atrakcji turystycznych Barcelony oraz Hiszpanii. Prócz funkcji turystycznej budynek jest prężnie działającym ośrodkiem kulturalnym. Odbywają się tu warsztaty, wystawy oraz liczne konferencje. Casa Milà to także siedziba Fundacji Catalunya La Pedrera (od 1 stycznia 2013 r.), która dba o stan techniczny obiektu i wspiera najuboższych oraz młodych, utalentowanych artystycznie ludzi. Oczywiście kamienica pozostaje wciąż zamieszkana, posiadając również przestrzeń przeznaczoną pod wynajem biur.

W 1962 r. budynek został wpisany na listę dziedzictwa artystycznego Barcelony, zaś w 1969 r. rząd hiszpański uznał go za pomnik narodowy. 2 listopada 1984 r. Casa Milà wraz z Parkiem Güell i Palau Güell znalazła się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. 

Źródło: www.lapedrera.com