Vanna Venturi House

Vanna Venturi House, jedno z przełomowych dzieł architektury postmodernistycznej, usytuowany jest w sąsiedztwie Chestnut Hill w Filadelfii, w Pensylwanii.

Z miłości do matki

Autorem projektu tego ikonicznego budynku jest Robert Venturi, który stworzył go dla swojej matki, Vanny Venturi, w latach 1962-1964. Trzeba przyznać, że Pani Venturi była kobietą wyjątkową: feministką, socjalistką, pacyfistką, wegetarianką oraz intelektualistką. Urodziła się w 1893 r. w Filadelfii w rodzinie włoskich imigrantów. W 1924 r. poślubiła kupca Roberta Venturiego. Rok później na świat przyszło jej jedyne dziecko, Robert Jr., który projektem „Mother's House” chciał odwdzięczyć się Vannie za wielki wkład w rozwój jego osobowości oraz talentu.  

W 1959 r. zmarł Robert Venturi Sr., pozostawiając po sobie pokaźny spadek. Odziedziczone pieniądze pozwoliły rodzinie Venturich wybudować wymarzony dom, w którym Vanna mogła spędzić spokojną starość. Vanna Venturi House był pierwszym – obok Guild House – samodzielnym projektem Roberta Jr, który równolegle napisał książkę Complexity and Contradiction in Architecture, będącą ostrą polemiką z założeniami modernistycznej architektury.  

Pięciopokojowy budynek ma tylko około 9 m wysokości wraz z kominem. Posiada za to niepowtarzalną frontową fasadę oraz charakterystyczne okna, przypominające „dziury w ścianie”. Został w całości dostosowany do potrzeb pani Venturi, wówczas siedemdziesięcioletniej wdowy, której stan zdrowia wymagał, by jej codzienna egzystencja zamykała się w obrębie parterowego piętra. Właśnie dlatego wszystkie istotne pomieszczenia: główna sypialnia, łazienka, kuchnia, salon z jadalnią oraz pokój dozorcy usytuowane są na jednym poziomie. Dom nie posiada także garażu, gdyż Vanna nie miała prawa jazdy. Wyższą kondygnację zajął Robert Jr., gdzie stworzył własne studio architektoniczne. Budynek posiada także piwnicę, obszerny boczny ganek oraz balkon. Wnętrze Vanna Venturi House zostało również zaadaptowane pod bogatą kolekcję antyków, które pani Venturi gromadziła przez ponad pięćdziesiąt lat.     

Doceniony dom

Robert Jr. mieszkał w „Mother's House” przez kilka miesięcy po ślubie w 1967 r. z Denise Scott Brown. Vanna spędziła w budynku przeszło dziewięć lat. Dwa lata przed śmiercią, w 1973 r., przeniosła się do domu starców, gdzie zmarła. Zaraz po jej wyprowadzce dom został sprzedany Thomasowi Hughesowi, historykowi, pisarzowi oraz profesorowi, który wraz z żoną Agathą mieszkał w nim do 2016 r. Państwo Hughesowie przez cały ten okres starali się zachować oryginalne wnętrze budynku. W 2016 r. dzieło Venturiego zostało sprzedane lokalnemu, prywatnemu nabywcy.

W 1989 r. Vanna Venturi House zdobył prestiżową nagrodę Twenty-five Year Award, przyznawaną przez American Institute of Architects za pojedynczy projekt, który „przetrwał próbę czasu przez 25 do 35 lat”.  W 2005 r. The United States Postal Service umieścił dom na znaczku pocztowym w serii „Dwunastu arcydzieł nowoczesnej architektury amerykańskiej”. W 2012 r. Vanna Venturi House otrzymał nagrodę AIA Philadelphia Landmark Building Award. Ponadto tekturowe i drewniane modele domu, na kilku etapach projektowania, znajdują się w kolekcji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku. Słynny historyk architektury, Vincent Scully, nazwał dzieło Venturiego "największym małym budynkiem drugiej połowy XX wieku”.